تعیین و مقایسه غلظت عناصر معدنی در شیر گوسفند و بز در حال چرا در سه رویشگاه مرتعی جنوب شرقی سبلان

هدف از پژوهش حاضر تعیین و مقایسه محتوای عناصر معدنی در شیر گوسفندان مغانی و بزهای خلخالی در حال چرا در سه رویشگاه مرتعی جنوب شرقی سبلان بود. بعبارتی در این مطالعه نحوه تأثیرپذیری دام¬ها و وضعیت مواد معدنی بدن آن¬ها (شیر به عنوان نماینده وضعیت مواد معدنی دام)داز وضعیت مواد معدنی مراتع واقع در سه سایت ارتفاعی جنوب شرقی سبلان (سایت اول، دوم و سوم بترتیب واقع در در ارتفاع 2100-1800، 2700-2300 و 3700-3200) که محل چرای دام¬هاست، مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نمونه¬های شیر از بیست رأس گوسفند مغانی و ده رأس بز خلخالی چراکننده در رویشگاه¬های ارتفاعی تعیین شده در طی دو فصل بهار و تابستان جمع¬آوری شد. سپس ترکیب این نمونه¬ها شامل چربی، پروتئین، لاکتوز و خاکستر با استفاده از دستگاه میلکواسکن و محتوای موادمعدنی آنها شامل کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن، روی، مس و منگنز نیز با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی و فلیم¬فتومتر اندازه¬گیری شد. داده¬های بدست آمده در قالب طرح کاملا? تصادفی بوسیله نرم¬افزارsas (1/9) رویه glm مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که تفاوت در ارتفاع مراتع جنوب شرقی سبلان تأثیر معنی¬داری بر ترکیب خاک و گیاه و به تبع آن وضعیت عناصر معدنی دام¬های درحال چرا در این مراتع و شیر آن¬ها دارد. بعلاوه فصل نیز با تأثیر بر کیفیت گیاهان مرتعی که به عنوان منابع تغذیه¬ی دام¬ها مورد استفاده قرار می¬گیرند؛ می¬تواند بر وضعیت عناصر معدنی دام و به دنبال آن بر غلظت مواد معدنی شیر دام تأثیر¬گذار باشد. بطوری که غلظت اکثر عناصر معدنی در شیر گوسفندان و بزهای چراکننده در رویشگاه ارتفاعی اول و فصل بهار بطور معنی¬داری بیشتر بود (05/0p<). علاوه بر این نتایج نشان داد که شیر بزهای چراکننده در این مراتع دارای پتاسیم بیشتری نسبت به شیر گوسفندان بود (05/0 p<). گوسفندان و بزهای چراکننده در این مراتع از نظر عناصر کلسیم، فسفر و منیزیم دچار کمبود بوده و این کمبود را بصورت کمبود غلظت این عناصر در شیر نمایان می¬کنند. بنابراین برای جلوگیری از تبعات ناشی از کمبود این عناصر در دام بهتر است از بلوک¬های معدنی حاوی این عناصر در تغذیه¬ی دام¬های چراکننده در این مراتع استفاده شود.